Woskowina jest naturalną substancją, która chroni nasz narząd słuchu. Znaczna część osób traktuje ją jednak jako zbędną, niehigieniczną, wydzielinę i natychmiast usuwa. W jaki sposób powstaje i czy naprawdę należy się jej pozbywać? Czym grozi nam jej nadmiar, a czym niedobór?
Skąd się bierze woskowina w uszach?
Woskowina, potocznie nazywana woskiem, to mieszanka wydzieliny z gruczołów łojowych i woskowinowych oraz złuszczonych komórek naskórka przewodu słuchowego zewnętrznego. Jest to więc naturalna wydzielina, dzięki której nasz organizm chroni przewód słuchowy oraz błonę bębenkową przed szkodliwymi czynnikami z zewnątrz. Jej lepka konsystencja nie jest przypadkowa – dzięki temu unieruchamia i skleja wszelkie dostające się do ucha zanieczyszczenia, drobnoustroje chorobotwórcze i ciała obce. Co więcej, woskowina zapewnia odpowiednie (niskie) pH w uchu, które jest niekorzystne dla rozwoju patogenów. Główne składniki woszczyny to: skwalen, lanosterol i cholesterol, czyli lipidy (tłuszcze), które odpowiadają za właściwe natłuszczenie ścian przewodu oraz chronią przed wnikaniem wody do ucha. Faktem wzbudzającym zaskoczenie jest to, że woskowina zwykle sama ulega usunięciu. Ewolucja zaprojektowała nasz organizm tak, aby sam chronił narząd słuchu. Gdyby było inaczej wszyscy, w ciągu kilku miesięcy, wytworzylibyśmy czop woskowinowy, blokujący całkowicie przewód słuchowy. Naturalny mechanizm oczyszczania wiąże się z wyjątkowym sposobem narastania i złuszczania się nabłonka od błony bębenkowej w kierunku ujścia przewodu słuchowego. Powoduje on niezauważalny gołym okiem ruch zalegającej woszczyny od wnętrza ucha do małżowiny usznej. Proces ten dodatkowo wspomagają ruchu żuchwy, np. podczas jedzenia lub żucia gumy.
Zatem na pytanie „skąd bierze się wosk w uszach?” należy odpowiedzieć – z natury. Posiada go każdy, chociaż rzeczywiście niektóre osoby mają tendencję, do większej jego produkcji. Odpowiada za to głównie predyspozycja genetyczna, ale także nasze nawyki. Ciała obce drażniące przewód słuchowy wzmagają produkcję woskowiny, która, jak wcześniej wspomniano, ma na celu ich usunięcie. Ciałem obcym są także przedmioty celowo wprowadzane przez nas do ucha, takie jak słuchawki dokanałowe do słuchania muzyki, czy – paradoksalnie - patyczki higieniczne do czyszczenia uszu.
Woskowina może mieć także różnorodny kolor. Biała, jasnożółta i jasnopomarańczowa to zwykle stosunkowo świeża wydzielina. Długo zalegająca przybiera kolor ciemnopomarańczowy do brązowego. Szara sugeruje dużą ilość zgromadzonych zanieczyszczeń. Każdy z tych odcieni jest fizjologiczny i nie powinien wzbudzać naszego niepokoju. Jeśli jednak zaobserwujemy czerwony lub zielony odcień, koniecznie udajmy się do lekarza, najlepiej laryngologa, bo najprawdopodobniej świadczy to o stanie zapalnym w uchu lub jeszcze poważniejszych schorzeniach.
Jak dbać o nasze uszy?
Ważne jest, aby zapobiegać nadmiernemu gromadzeniu się woskowiny. Nie należy natomiast przesadzać z higieną. Ucho całkowicie pozbawione woskowiny jest także pozbawione wszystkich jej właściwości ochronnych, co skutkuje przede wszystkim częstszymi infekcjami. Pamiętajmy, aby podczas każdej kąpieli, sięgnąć zamoczonym w wodzie, małym palcem do przewodu słuchowego zewnętrznego i wygarnąć z niego potencjalne zanieczyszczenia. Nasz palec jest zwykle zbyt krótki i ma za duży obwód, abyśmy mogli nim dosięgnąć i uszkodzić błonę bębenkową. Sytuacja wygląda zupełnie inaczej w przypadku cienkich patyczków higienicznych. Wyjątkowo, tylko jeśli sprawnie się nimi posługujemy, możemy ich użyć do oczyszczenia małżowiny usznej i ewentualnie zewnętrznej części przewodu. Nie wprowadzajmy ich jednak głębiej z kilku powodów:
- stwarzamy ryzyko przebicia błony bębenkowej (a to skutkowałoby nawet całkowitą głuchotą);
- u niektórych osób, z uwagi na specyficzną budowę ucha, możemy wepchnąć i ubić woskowinę głębiej, zamiast ją usunąć (powstanie czop woskowinowy, zatykający przewód słuchowy);
- wata na końcu patyczka może utknąć w głębi ucha;
- za pomocą ruchów patyczka możemy doprowadzić do mikrourazów w przewodzie słuchowym, co znacząco zwiększa ryzyko infekcji;
- drażnienie przewodu patyczkiem stymuluje produkcję woskowiny.
Jeśli mimo takiego codziennego oczyszczania zauważymy w uchu zalegającą wydzielinę (zwykle będzie miało to miejsce co kilka dni, a u niektórych nawet tygodni), sięgnijmy po specjalne preparaty w sprayu, przeznaczone do jej usuwania. Olejowe środki nawilżają i zmiękczają woskowinę, która dzięki temu jest sprawniej usuwana z ucha.
Zbyt duża ilość woszczyny może powodować szereg działań niepożądanych, takich jak dyskomfort, ból lub świąd ucha, szumy uszne oraz kaszel. Czop woskowinowy blokuje drogę dźwiękom, co w zaawansowanych przypadkach powoduje głuchotę przewodzeniową.
Pamiętajmy, że jeśli mimo właściwego, zgodnego z opisem producenta, stosowania miejscowych środków usuwających zalegającą woskowinę nie obserwujemy poprawy – udajmy się do lekarza. Niekiedy zdarza się, że czop woskowinowy jest bardzo twardy lub zakrywa całkowicie światło przewodu słuchowego i konieczne jest zastosowanie innego rodzaju interwencji, takiej jak np. irygacja (płukanie) ucha lub ręczne usunięcie woszczyny.
Powiązane artykuły:
Jak usunąć woskowinę z ucha? O tym musisz pamiętać >>
Czop woskowinowy – co to takiego? >>
Skąd się bierze nadmierna ilość woskowiny? Skąd wiadomo, jaka jest prawidłowa jej ilość? >>
Czy wiesz że... Ucho rejestruje fale dźwiękowe o częstotliwości od 20 herców do 20 tysięcy herców.
Czy wiesz że... Twój słuch zależny jest od mikroskopijnych włosków znajdujących się głęboko w uchu. Zmniejszanie się ich liczby wiąże się z pogorszeniem słuchu
Czy wiesz że... Infekcje ucha występują częściej u dzieci z uwagi na rozwój ich systemów immunologicznych oraz różnice w budowie trąbek Eustachiusza względem osób dorosłych
Czy wiesz że... Narząd słuchowy człowieka określany jest jako drugi pod względem złożoności po oku.
Czy wiesz że... Strzemiączko to najmniejsza kość w naszym ciele. Znajduje się w uchu środkowym i jest wielkości połowy ziarnka ryżu (ok. 0,28 cm długości).
Czy wiesz że... Witamina D wpływa na rozwój układu kostnego dlatego ma także wpływ na rozwój słuchu, gdyż decyduje o prawidłowym stanie kosteczek ucha wewnętrznego.
Czy wiesz że... Do aparatu słuchowego człowieka bez przerwy dociera ogromna liczba dźwięków: w ciągu 1 sekundy organizm przyjmuje prawie 120 megabajtów informacji.
Czy wiesz że... Oprócz zdolności rozpoznawania wysokości, natężenia, barwy i czasu trwania dźwięku narząd słuchu człowieka posiada zdolności określania kierunku, z którego pochodzi dźwięk.
Czy wiesz że... Nasze ucho jest zdolne do odróżnienia około 1500 oddzielnych tonów.
Czy wiesz że... Ośrodki słuchowe przetwarzające mowę znajdują się w lewej części kory słuchowej mózgu. Z kolei podczas słuchania muzyki aktywna jest prawa strona kory słuchowej.
Czy wiesz że... Dźwięki, które słyszymy mogą być dla nas przyjemne lub przykre. Różne osoby różnie reagują na ten sam dźwięk. Zależy to od budowy naszych małżowin usznych oraz wieku.
Czy wiesz że... W krajach o najwyższych i średnich dochodach co druga osoba słucha zbyt głośnej muzyki przez słuchawki. Skutkiem tego jest coraz częściej występująca utrata słuchu wśród ludzi młodych.
Czy wiesz że... Narażenie nawet przez krótkie okresy czasu na poziomy ciśnień akustycznych przekraczające 140 dB, pociąga za sobą ryzyko morfologicznego uszkodzenia ucha, zazwyczaj w postaci pęknięcia błony bębenkowej.
Czy wiesz że... O słuchu absolutnym mówimy, gdy człowiek potrafi szybko i bezbłędnie kojarzyć wysokość dźwięku z jego muzyczną nazwą, bez posługiwania się dźwiękiem wzorcowym.
Czy wiesz że... Bogate doświadczenia muzyczne z młodości sprzyjają rozwojowi słuchu absolutnego. W badaniach ankietowych okazało się, że w grupie ponad tysiąca muzyków niemal wszyscy, którzy rozpoczęli naukę muzyki przed szóstym rokiem życia, mieli słuch absolutny, lecz nie posiadał go prawie nikt z tych, którzy rozpoczęli ją po jedenastym roku życia.
Czy wiesz że... W krajach Dalekiego Wschodu słuch absolutny występuje znacznie częściej niż w obszarze kultury europejskiej (ma go ponad połowa studentów chińskich uczelni muzycznych w porównaniu z ok. 10 procentami studentów amerykańskich).
Czy wiesz że... Pierwszym aparatem słuchowym, używanym jako wzmocnienie dźwięków była tuba lub tzw „wąż słuchowy” . Tuby najczęściej wykonane były z drewna, stali lub kości (poroża) jeleni
Czy wiesz że... Nazbyt silne dźwięki mogą być groźne dla słuchu płodu. Istnieją dowody na to, że wśród dzieci narażonych w łonie matki na wysoki poziom hałasu współczynnik trwałej utraty słuchu jest wyższy od normalnego.
Czy wiesz że... Już dwudziestotrzytygodniowe płody reagują na bodźce dźwiękowe. Ograniczony jest jednak zakres częstotliwości, na które reaguje dziecko; tylko tony od średnich do niskich wywołują jakieś reakcje.
Czy wiesz że... W starożytnych Chinach hałas traktowano jako surową karę dla przestępców. Zarządzenie ministra policji Ming Ti z 211 r.p.n.e. głosiło, iż obraza najwyższego będzie karana nieprzerwanym słuchaniem piszczałek, bicia bębnów i krzyków do czasu, aż skazany padnie martwy, „bowiem jest to najbardziej męcząca śmierć, jaką ponieść może człowiek”.
Czy wiesz że... Posiadacze pełnego autentycznego słuchu absolutnego rozpoznają nazwy dźwięków w sposób spontaniczny i z łatwością, ponieważ wszystkie dźwięki są dla nich jakościowo zróżnicowane, podobnie jak kolory w widzeniu barwnym.
Czy wiesz że... Aż 1,1 mld nastolatków oraz ludzi młodych ryzykuje utratę słuchu zarówno z powodu zbyt częstego słuchania głośnej muzyki, jak i narażenia na tzw. smog akustyczny, czyli na otaczające nas wszędzie dźwięki, będące ogromnym obciążeniem dla słuchu i całego organizmu.
Czy wiesz że... Prawie co druga osoba w wieku 12-35 lat może uszkodzić słuch, gdyż zbyt często używa słuchawek połączonych z przenośnymi urządzeniami. Do uszkodzenia słuchu może dojść już po 4 minutach słuchania głośnej muzyki przez odtwarzacz muzyki, gdy nastawiony jest on na maksymalną głośność generując dźwięki o natężeniu ok. 105 dB.
Czy wiesz że... Hałas w środowisku pracy jest jednym z najczęściej występujących czynników szkodliwych i uciążliwych. Zgodnie z danymi Instytutu Medycyny Pracy corocznie odnotowywanych jest ponad 140 nowych przypadków zawodowego uszkodzenia słuchu.
Czy wiesz że... Nie wszystkie stworzenia słyszą za pomocą uszu. Macki, rożki i czułki znajdujące się w okolicach aparatów gębowych owadów, skorupiaków i ślimaków najczęściej spełniają funkcję narządów słuchu.
Czy wiesz że... Rekordzista w kategorii „najlepszy słuch” należy do rzędu motyli. To barciak większy wyczuwający ultradźwięki o częstotliwości 300 kHz. Dzięki odbieraniu wysokich dźwięków motyle komunikują się między sobą, pozostając niesłyszalnymi dla nietoperzy.
Czy wiesz że... Czułość słuchu nie idzie w parze z wielkością uszu – największe uszy w stosunku do reszty ciała ma fenek, zwany też lisem pustynnym, ale służą mu głównie do chłodzenia organizmu.
Czy wiesz że... Węże nie mają uszu, ale nie znaczy to, że są całkiem głuche. Szczątkowy aparat słuchowy znajduje się w ich kości szczękowej. Umożliwia im on słyszenie dźwięków o niskiej częstotliwości. Węże nie mogą jednak korzystać z dźwięku do komunikowania się ze sobą.
Polecany produkt
FONIX HIGIENA USZU
Dla niemowląt powyżej
3 miesiąca życia,
dzieci i dorosłych.