Jak skutecznie odetkać zatkane ucho?

Problem zatkanych uszu to powszechna przypadłość, która może dotknąć każdego z nas. Powoduje nieprzyjemne, często zaskakujące dolegliwości.  W jaki sposób może dojść do zatkania ucha? Co robić w takim przypadku? Jak odetkać zatkane ucho? Jak uniknąć takiego stanu w przyszłości? Wyjaśniamy.

Przyczyny zatkanych uszu

Woskowina, inaczej nazywana woszczyną uszną albo woszczkiem, to naturalna substancja znajdująca się w przewodach słuchowych zewnętrznych naszych uszu. Stanowi mieszankę wydzieliny gruczołów, złuszczonych komórek nabłonkowych i włosów. Jest gęsta i lepka, po to, aby móc unieruchomić oraz zatrzymać wpadające do uszu zanieczyszczenia, drobne owady, czy zabawki w przypadku dzieci. Chroni też nasze uszy przed zaleganiem w nich wody. Można więc powiedzieć, że jej obecność jest kluczowa dla zdrowia narządu słuchu.

Mimo że wydaje się mocno przytwierdzona do skóry kanału słuchowego, to z reguły organizm potrafi sam pozbywać się jej nadmiaru. Dochodzi do tego z udziałem niezauważalnego ruchu, generowanego przez złuszczanie komórek nabłonkowych w kierunku od wnętrza przewodu do jego zewnętrznej części. Niekiedy jednak mechanizm samooczyszczania zawodzi, woskowina gromadzi się, aż do powstania czopu woskowinowego. Sprzyjają temu zniekształcenia anatomiczne, zwiększona liczba włosów w przewodzie słuchowym zewnętrznym oraz bariery mechaniczne, takie jak zatyczki do uszu, waciki czy aparaty słuchowe. Oprócz tego, że hamują „ruch” woszczyny, jako ciała obce dodatkowo stymulują jej większą produkcję. Objawem czopa woskowinowego jest dyskomfort, szum uszny, upośledzenie słuchu, a nawet zawroty głowy i kaszel. Warto o tym pamiętać, bo to właśnie nadmiar woskowiny jest najczęstszą przyczyną zatkanych uszu. Do rzadszych zaliczamy też katar (silny obrzęk nosa) albo gwałtowne zmiany ciśnienia, które zatykają trąbkę słuchową i uniemożliwiają wentylację jamy bębenkowej, dając uczucie zatkania. Dodatkowo ciała obce w uchu, wysiękowe zapalenia ucha środkowego, zapalenie skóry przewodu słuchowego zewnętrznego, czy zalegająca woda, która spowodowała napęcznienie woskowiny, również dadzą wrażenie zatkania.

Jak skutecznie odetkać uszy samodzielnie?

Gdy doświadczymy tego nieprzyjemnego stanu, jakim jest czop woskowinowy, zastanawiamy się, jak wyczyścić zatkane ucho. Wiele osób nie ma pojęcia co zrobić na zatkane ucho w domu. Zwykle wtedy udają się do Podstawowej Opieki Zdrowotnej, gdzie pielęgniarka lub lekarz na miejscu przepłukują je wodą.

Takiego postępowania, które wbrew pozorom niesie ze sobą ryzyko uszkodzenia błony bębenkowej – wysokie ciśnienie wody gwałtownie napierające na błonę, można uniknąć, wiedząc o preparatach rozpuszczających woskowinę (dostępne bez recepty). Zawierają w swoim składzie środki wodne, olejowe lub niewodne/nieolejowe. Olejowe powodują, że wydzielina staje się śliska i naturalny mechanizm oczyszczający sprawniej ją usunie. Należy je stosować codziennie, zwykle kilka razy w ciągu dnia – zgodnie z zaleceniami producenta, aż do usunięcia zalegającego czopu. Taka procedura trwa zwykle kilka dni, ale jest znacznie bezpieczniejsza niż płukanie ucha, czy ręczne usuwanie woskowiny przy użyciu metalowej lub plastikowej pętli/łyżeczki. Warto sięgać po preparaty w sprayu, które umożliwiają równomierne rozprzestrzenienie środka w całym przewodzie słuchowym.

Jeśli w uchu znajdzie się ciało obce, co najczęściej dotyczy małych dzieci, popatrzmy, czy jest łatwe do wyciągnięcia. Jeśli tak, możemy podjąć taką próbę samodzielnie. W przypadku niepowodzenia albo konieczności głębokiego manewrowania w uchu lepiej udać się po pomoc do lekarza.

Jak unikać zatkanych uszu? Podstawowe zasady pielęgnacja

Aby nie martwić się co na zatkane ucho będzie najlepsze, warto na bieżąco dbać o higienę narządu słuchu. Unikaj stosowania patyczków higienicznych, które stwarzają ryzyko uszkodzenia błony bębenkowej, podrażnień w przewodzie słuchowym, utknięcia w uchu bawełnianych fragmentów, a dodatkowo drażniąc przewód, mogą nasilić produkcję woskowiny. Zamiast nich dobrze sprawdzą się wspomniane wcześniej preparaty rozpuszczające wydzielinę. Sięgaj po nie zawsze, gdy zauważysz jej nadmiar. Nie dopuszczaj do wytworzenia czopu, ale pamiętaj też, że z czyszczeniem uszu nie należy przesadzać. Nie bez powodu natura wyposażyła nas w woskowinę, więc nie pozbawiajmy samych siebie jej ochronnych właściwości.

Unikajmy świecowania uszu i wszelkich niesprawdzonych metod ich oczyszczania – mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Po pobycie na basenie albo kąpieli w wannie czy pod prysznicem pamiętajmy o osuszeniu przewodów słuchowych. Zwykle wystarcza przechylenie głowy w każdą ze stron, a woda wypłynie samoistnie. Dobrze jest też osuszyć małżowiny i początek kanałów słuchowych rogiem ręcznika – ale nie wpychajmy go głęboko, bo tylko przeniesiemy do ucha potencjalne patogeny. Ewentualnie w czasie pływania możemy założyć zatyczki do uszu. Jednak miejmy na uwadze, że tak samo, jak zatyczki chroniące od hałasu są dla naszych uszu zwyczajnie ciałem obcym i stosowane wielokrotnie będą pobudzać produkcję woskowiny. W przypadku małych dzieci, aby uniknąć zatkania uszu, nie wolno podawać im bardzo drobnych zabawek. W czasie sprzątania zwracajmy uwagę, czy nie brakuje któregoś elementu. Często zdarza się, że dopiero po czasie rodzice orientują się, że ich pociecha ukryła w uchu jakąś „niespodziankę''.

Powiązane artykuły:

Higiena ucha i jej wpływ na najczęstsze dolegliwości laryngologiczne >>
Uszkodzenie błony bębenkowej ucha patyczkiem >>
Płukanie uszu w domu – bezpieczne czy nie? >>

Piśmiennictwo:

1. Armstrong C., Czop woskowinowy – rozpoznawanie i postępowanie, Medycyna Praktyczna dla Lekarzy, 10.2015.

2. McCarter DF., Ursulla Courtney A., SM. Pollart, Czop woskowinowy, Medycyna Praktyczna dla Lekarzy, 06.2015.