Woskowina to substancja produkowana przez gruczoły apokrynowe i łojowe znajdujące się w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Jej zadaniem jest nawilżanie, oczyszczanie i ochrona skóry ucha. W kanale słuchowym zewnętrznym dochodzi do jej połączenia ze złuszczonym nabłonkiem, który następnie przy jej pomocy jest usuwany z ucha. W warunkach fizjologicznych woskowina jest samoistnie usuwana z ucha za pomocą mechanizmów samooczyszczania i ruchów żuchwy. Gdy mechanizmy te zawodzą, dochodzi do jej kumulowania się w kanale słuchowym zewnętrznym, co może być przyczyną pogorszenia słuchu.
Działanie gruczołów produkujących woskowinę jest uwarunkowane osobniczo, dlatego nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. Ucho powinno być oczyszczane tak często, żeby nie doprowadzić do niedosłuchu. U niektórych osób będzie to raz na kilka miesięcy, u innych raz na kilka lat, a inni, nawet nie czyszcząc uszu z woskowiny, nigdy nie będą mieli problemu z jej nadmiarem. Można przyjąć, że jeśli mamy problem z nadmiernym gromadzeniem się woskowiny, powinniśmy stosować preparaty do higieny uszu codziennie, aż do ustąpienia objawów.
Nie oznacza to jednak, że po ustąpieniu objawów nie należy ich stosować do codziennej higieny. Preparaty te mają za zadanie rozmiękczyć woskowinę, co ułatwi samooczyszczenie ucha i przeciwdziała gromadzeniu się woskowiny w kanale słuchowym.
W momencie kiedy dojedzie do zatkania ucha i niedosłuchu, może być już za późno, aby te preparaty odniosły pożądany skutek i często jedyną metodą usunięcia woskowiny z uszu jest wizyta w gabinecie laryngologicznym.
Jak oczyścić ucho z woskowiny? Najprostszą metodą jest zapobieganie, a nie leczenie, gdyż kiedy już dojdzie do zatkania ucha przez woskowinę, możemy mieć trudność w jej usunięciu. Zastosowanie kropli na bazie oleju parafinowego czy gliceryny jest popularną metodą usuwania woskowiny z uszu: jest bezpieczne oraz bez problemu może być przeprowadzone w domu. Aby taki preparat mógł zadziałać poprawnie, powinniśmy się położyć na przeciwnym boku do ucha, które chcemy oczyścić, nalać preparat do kanału słuchowego zewnętrznego, odczekać 10–15 minut i po tym czasie się podnieść. Znacznie wygodniejsze będzie jednak zastosowanie preparatów na bazie olejków mineralnych, przygotowanych w postaci sprayu (np. Fonix Higiena Uszu). Aplikacja sprayu do ucha jest bardzo prosta i nie wymaga kładzenia się na boku.
Jeśli doszło już do zatkania ucha, preparat powinno się stosować 3 razy dziennie przez 2 dni. Jeżeli po tym czasie ucho się nie odetka, należy udać się do lekarza, aby ocenił, czy na pewno woskowina jest przyczyną dolegliwości.
Metody, które sami stosujemy w domu do usuwania woskowiny z ucha, nie zawsze są bezpieczne. Do tych, których należy się wystrzegać, należy czyszczenie uszu patyczkami kosmetycznymi, gdyż w trakcie ich użycia dochodzi do uszkodzeń skóry przewodu słuchowego zewnętrznego, co może prowadzić do infekcji bakteryjnej w uchu i ostrego zapalenia ucha zewnętrznego w związku ze zniszczeniem naturalnej bariery chroniącej ucho. Poza tym, czyszcząc uszy patyczkami, upychamy woskowinę wewnątrz kanału słuchowego zewnętrznego, co może doprowadzić do pojawienia się uczucia zatkania ucha. Musimy pamiętać, że w czyszczeniu uszu z woskowiny nie chodzi o to, żeby się jej całkowicie pozbyć, ponieważ ma ona właściwości ochronne dla ucha i ma zapobiegać infekcjom bakteryjnym przewodu słuchowego. Płukanie uszu w domu wodą też nie jest najlepszą metodą, gdyż niestety woda wnika w woskowinę i ją rozpulchnia, doprowadzając w końcu do zatkania ucha.
Jeśli doszło do zatkania ucha, przez pierwsze 2 dni w celu usunięciu woskowiny z uszu możemy stosować preparaty na bazie olejków mineralnych. Ale jeżeli po tym czasie nie zauważymy poprawy, powinniśmy się udać do lekarza, aby ocenił ucho. Może to być lekarz rodzinny, ponieważ w tym przypadku chodzi głównie o to, żeby stwierdzić, że przyczyną zatkania jest woskowina. Jeśli lekarz potwierdzi, że to woskowina zalega w uszach, po kilku dniach stosowania oleistych preparatów możemy pójść do laryngologa, aby oczyścił ucho z nadmiaru woskowiny. Istnieje kilka metod czyszczenia uszu z woskowiny. Do najpopularniejszych należy używanie ssaków usznych, które wysysają woskowinę kawałek po kawałku z ucha. Jeśli woskowina jest zbita, lekarz może również użyć haczyków usznych – za ich pomocą może ją usunąć z ucha w całości czasami za jednym pociągnięciem. W dalszym ciągu najpopularniejsze jest jednak płukanie uszu. Jest to metoda prawie bezbolesna, ale coraz rzadziej zalecana, gdyż może być przyczyną zapalenia ucha zewnętrznego. Oczywiście, chcąc pomóc pacjentowi, lekarz laryngolog ocenia, jaka metoda będzie najskuteczniejsza w danym przypadku. Należy pamiętać, że wstępne stosowanie kropli na bazie olejków mineralnych powinno ułatwić czyszczenie uszu z woskowiny w gabinecie laryngologicznym.
Powiązane artykuły:
Czop woskowinowy – co to takiego? >>
Jak powstaje woskowina w uszach? >>
Jak skutecznie odetkać zatkane ucho? >>
Dla niemowląt powyżej
3 miesiąca życia,
dzieci i dorosłych.