Szum w uszach

Nieprzyjemne szumy w uszach bywają częstą przypadłością i mogą przydarzyć się każdemu. Narzeka na nie 10-15%¹ społeczeństwa, nie tylko starsi, ale również dzieci i młodzież. Wrażenie to obniża jakość życia, powoduje dyskomfort, jest źródłem trosk i niepokoju. Przyczyn szumu w uszach jest wiele, jedną z głównych może być zalegająca wydzielina. Zobacz, jak sobie z nią radzić.

Nieprzyjemne szumy w uszach

Co oznacza szum w uszach? Jest to wrażenie słyszenia dźwięku bez odbierania przez ucho zewnętrzne bodźca akustycznego. Szum jest zjawiskiem całkowicie indywidualnym – u niektórych przybiera postać trzeszczenia, u innych buczenia, a u kolejnych np. pisku, gwizdu. Szumy dzielimy na obiektywne oraz subiektywne. Te pierwsze są efektem przenoszenia drgań powstałych w ciele chorego i słyszy je zarówno on sam jak i osoby z otoczenia. Szumy subiektywne są znacznie częstsze – słyszy je wyłącznie chory, spowodowane są upośledzeniem funkcjonowania jakiegoś elementu układu słuchowego lub uszkodzeniem układu nerwowego.

Przyczyny szumu w uszach mogą być różne. Zazwyczaj jest to skomplikowane zjawisko o wielu podłożach. Ważne jest określenie rodzaju szumu, głośności i częstości występowania oraz innych objawów towarzyszących. Jeśli problemem jest zalegająca woskowina, możemy próbować wyleczyć się sami, stosując preparaty wspomagające oczyszczanie kanałów słuchowych, np. środki na bazie olejów roślinnych. Jeśli jednak dolegliwości są intensywne, występuje ból, nagła utrata słuchu, zaburzenia równowagi lub porażenie mięśni twarzy, należy natychmiast udać się do lekarza.

Nawet ledwo słyszalne szumy uszne powodują niepokój, dyskomfort i zakłócają odpoczynek oraz spokojny sen. Warto sprawdzić, jakie jest ich źródło i jak najszybciej podjąć leczenie, aby poprawić komfort życia oraz zapobiec ewentualnym nieodwracalnym zmianom takim jak np. utrata słuchu.

Skąd się bierze szum w uszach?

Dlaczego szumi w uszach? Jeśli słyszymy szum w uchu, przyczyny mogą być bardzo poważne, szczególnie gdy pojawił się nagle, po urazie, jest jednostronny lub towarzyszą mu inne zaburzenia neurologiczne. Może to być objaw poważnego uszkodzenia mózgu lub ucisku przez guz i wymagać niezwłocznego leczenia. Przyczyny szumu w uchu mogą leżeć też w nieprawidłowościach ukrwienia, np. zwężeniu naczyń krwionośnych (najczęściej przez miażdżycę) lub zbyt wysokim ciśnieniu krwi. Innymi czynnikami sprawczymi bywają urazy głowy i kręgosłupa, wysiękowe zapalenie ucha środkowego, stwardnienie rozsiane, choroba Meniere’a, choroby tarczycy, zażywanie leków ototoksycznych (uszkadzających słuch) np. NLPZ, niektórych leków moczopędnych, antybiotyków z grupy aminoglikozydów, środków stosowanych w chemioterapii. Na szumy uszne wpływa też długotrwała ekspozycja na hałas i naturalne procesy starzenia się. Najpowszechniejszą i całe szczęście najłagodniejszą przyczyną tej dolegliwości jest zalegająca woskowina. Jeśli czop zatyka więcej niż 80%, może dawać nieprzyjemne objawy. Odpowiednia higiena uszu pozwoli nam uniknąć tego problemu oraz zapobiegać podobnym sytuacjom w przyszłości.

Zalegająca woskowina. Jak sobie z nią radzić?

Tworzenie się woskowiny jest zjawiskiem fizjologicznym. Powstaje ona z wydzieliny gruczołów łojowych przywłosowych, gruczołów woszczynowych oraz złuszczonego naskórka w zewnętrznej części przewodu słuchowego. Do jej zadań należą: ochrona przewodu słuchowego przed bakteriami i grzybami oraz pomoc w usuwaniu zanieczyszczeń. Jeśli jednak woskowiny powstaje zbyt dużo lub mechanizmy odpowiedzialne za jej odprowadzanie nie działają sprawnie, dochodzi do tworzenia czopów woskowinowych i zatykania przewodu słuchowego. Skutkiem takiego stanu mogą być szumy uszne, niedosłuch przewodzeniowy, zawroty głowy, uczucie dyskomfortu, kaszel, ból ucha. Jak odpowiednio dbać o higienę uszu aby uniknąć tych problemów?

Nie stosuj patyczków higienicznych wsuwając je w głąb przewodu słuchowego. Może to spowodować przesunięcie woskowiny do środka i zbicie jej w twardy czop, uszkodzenie przewodu słuchowego lub nawet przebicie błony bębenkowej.
Sięgaj po preparaty ułatwiające oczyszczanie uszu z zalegającej woskowiny - skuteczne i bezpieczne będą te na bazie naturalnych olejków, a postać aerozolu ułatwi stosowanie.
Jeśli korzystanie z leczniczych wyrobów medycznych dostępnych bez recepty nie przynosi efektów, nie próbuj samodzielnie usuwać woskowiny. Domowe sposoby jak płukanie czy świecowanie uszu nie są bezpieczne.

Zabiegi mechanicznego oczyszczania uszu powinny być przeprowadzone w gabinecie lekarskim. Pod kontrolą otoskopu lekarz może wykonać płukanie ucha lub użyć haczyków, pętli czy specjalnych łyżeczek usznych do usunięcia czopu.

Przewlekłe zaleganie woskowiny w uchu przyczynia się do powstawania stanu zapalnego błony bębenkowej. Usunięcie czopu woskowinowego w trakcie trwania zapalenia ucha może okazać się niezbędne, lecz jest znacznie trudniejsze i bywa bolesne. Dbajmy o prawidłową higienę uszu, aby nie doprowadzać do takiego stanu. Uszy należy myć codziennie, tak głęboko jak jesteśmy w stanie sięgnąć małym palcem. Istotne jest również stosowanie preparatów oczyszczających kanał słuchowy, które zmiękczają zalegającą woskowinę i ułatwiają jej ewakuację, chroniąc przed powstawaniem twardych korków woskowinowych.

Powiązane artykuły:

Czop woskowinowy – co to takiego? >>
Hałas i niedosłuch u dzieci i dorosłych - co warto wiedzieć >>
Co może spowodować niedosłuch? >>

Bibliografia:

1. Z. Wojtasiński, Coraz więcej osób odczuwa szumy uszne, Medycyna Praktyczna, 22.05.2017 [dostęp 8.05.2021].

Piśmiennictwo:

Henry JA, Dennis K, Schechter MA, General review of tinnitus: prevalence, mechanisms, effects, and management, J Speech Lang Hear Res 2005;48:1204-1235.
James A. Henry, PhD; Tara L. Zaugg, AuD; Paula J. Myers, PhD; Caroline J. Kendall, PhD; Elias M. Michaelides, MD, A triage guide for tinnitus, The Journal of Family Practice 2010;59(7):389-393

[dostęp 8.05.2021].
Wojtasiński Z., Coraz więcej osób odczuwa szumy uszne, Medycyna Praktyczna, 22.05.2017 [dostęp 8.05.2021].

Czy wiesz że... Ucho rejestruje fale dźwiękowe o częstotliwości od 20 herców do 20 tysięcy herców.

Czy wiesz że... Twój słuch zależny jest od mikroskopijnych włosków znajdujących się głęboko w uchu. Zmniejszanie się ich liczby wiąże się z pogorszeniem słuchu

Czy wiesz że... Infekcje ucha występują częściej u dzieci z uwagi na rozwój ich systemów immunologicznych oraz różnice w budowie trąbek Eustachiusza względem osób dorosłych

Czy wiesz że... Narząd słuchowy człowieka określany jest jako drugi pod względem złożoności po oku.

Czy wiesz że... Strzemiączko to najmniejsza kość w naszym ciele. Znajduje się w uchu środkowym i jest wielkości połowy ziarnka ryżu (ok. 0,28 cm długości).

Czy wiesz że... Witamina D wpływa na rozwój układu kostnego dlatego ma także wpływ na rozwój słuchu, gdyż decyduje o prawidłowym stanie kosteczek ucha wewnętrznego.

Czy wiesz że... Do aparatu słuchowego człowieka bez przerwy dociera ogromna liczba dźwięków: w ciągu 1 sekundy organizm przyjmuje prawie 120 megabajtów informacji.

Czy wiesz że... Oprócz zdolności rozpoznawania wysokości, natężenia, barwy i czasu trwania dźwięku narząd słuchu człowieka posiada zdolności określania kierunku, z którego pochodzi dźwięk.

Czy wiesz że... Nasze ucho jest zdolne do odróżnienia około 1500 oddzielnych tonów.

Czy wiesz że... Ośrodki słuchowe przetwarzające mowę znajdują się w lewej części kory słuchowej mózgu. Z kolei podczas słuchania muzyki aktywna jest prawa strona kory słuchowej.

Czy wiesz że... Dźwięki, które słyszymy mogą być dla nas przyjemne lub przykre. Różne osoby różnie reagują na ten sam dźwięk. Zależy to od budowy naszych małżowin usznych oraz wieku.

Czy wiesz że... W krajach o najwyższych i średnich dochodach co druga osoba słucha zbyt głośnej muzyki przez słuchawki. Skutkiem tego jest coraz częściej występująca utrata słuchu wśród ludzi młodych.

Czy wiesz że... Narażenie nawet przez krótkie okresy czasu na poziomy ciśnień akustycznych przekraczające 140 dB, pociąga za sobą ryzyko morfologicznego uszkodzenia ucha, zazwyczaj w postaci pęknięcia błony bębenkowej.

Czy wiesz że... O słuchu absolutnym mówimy, gdy człowiek potrafi szybko i bezbłędnie kojarzyć wysokość dźwięku z jego muzyczną nazwą, bez posługiwania się dźwiękiem wzorcowym.

Czy wiesz że... Bogate doświadczenia muzyczne z młodości sprzyjają rozwojowi słuchu absolutnego. W badaniach ankietowych okazało się, że w grupie ponad tysiąca muzyków niemal wszyscy, którzy rozpoczęli naukę muzyki przed szóstym rokiem życia, mieli słuch absolutny, lecz nie posiadał go prawie nikt z tych, którzy rozpoczęli ją po jedenastym roku życia.

Czy wiesz że... W krajach Dalekiego Wschodu słuch absolutny występuje znacznie częściej niż w obszarze kultury europejskiej (ma go ponad połowa studentów chińskich uczelni muzycznych w porównaniu z ok. 10 procentami studentów amerykańskich).

Czy wiesz że... Pierwszym aparatem słuchowym, używanym jako wzmocnienie dźwięków była tuba lub tzw „wąż słuchowy” . Tuby najczęściej wykonane były z drewna, stali lub kości (poroża) jeleni

Czy wiesz że... Nazbyt silne dźwięki mogą być groźne dla słuchu płodu. Istnieją dowody na to, że wśród dzieci narażonych w łonie matki na wysoki poziom hałasu współczynnik trwałej utraty słuchu jest wyższy od normalnego.

Czy wiesz że... Już dwudziestotrzytygodniowe płody reagują na bodźce dźwiękowe. Ograniczony jest jednak zakres częstotliwości, na które reaguje dziecko; tylko tony od średnich do niskich wywołują jakieś reakcje.

Czy wiesz że... W starożytnych Chinach hałas traktowano jako surową karę dla przestępców. Zarządzenie ministra policji Ming Ti z 211 r.p.n.e. głosiło, iż obraza najwyższego będzie karana nieprzerwanym słuchaniem piszczałek, bicia bębnów i krzyków do czasu, aż skazany padnie martwy, „bowiem jest to najbardziej męcząca śmierć, jaką ponieść może człowiek”.

Czy wiesz że... Posiadacze pełnego autentycznego słuchu absolutnego rozpoznają nazwy dźwięków w sposób spontaniczny i z łatwością, ponieważ wszystkie dźwięki są dla nich jakościowo zróżnicowane, podobnie jak kolory w widzeniu barwnym.

Czy wiesz że... Aż 1,1 mld nastolatków oraz ludzi młodych ryzykuje utratę słuchu zarówno z powodu zbyt częstego słuchania głośnej muzyki, jak i narażenia na tzw. smog akustyczny, czyli na otaczające nas wszędzie dźwięki, będące ogromnym obciążeniem dla słuchu i całego organizmu.

Czy wiesz że... Prawie co druga osoba w wieku 12-35 lat może uszkodzić słuch, gdyż zbyt często używa słuchawek połączonych z przenośnymi urządzeniami. Do uszkodzenia słuchu może dojść już po 4 minutach słuchania głośnej muzyki przez odtwarzacz muzyki, gdy nastawiony jest on na maksymalną głośność generując dźwięki o natężeniu ok. 105 dB.

Czy wiesz że... Hałas w środowisku pracy jest jednym z najczęściej występujących czynników szkodliwych i uciążliwych. Zgodnie z danymi Instytutu Medycyny Pracy corocznie odnotowywanych jest ponad 140 nowych przypadków zawodowego uszkodzenia słuchu.

Czy wiesz że... Nie wszystkie stworzenia słyszą za pomocą uszu. Macki, rożki i czułki znajdujące się w okolicach aparatów gębowych owadów, skorupiaków i ślimaków najczęściej spełniają funkcję narządów słuchu.

Czy wiesz że... Rekordzista w kategorii „najlepszy słuch” należy do rzędu motyli. To barciak większy wyczuwający ultradźwięki o częstotliwości 300 kHz. Dzięki odbieraniu wysokich dźwięków motyle komunikują się między sobą, pozostając niesłyszalnymi dla nietoperzy.

Czy wiesz że... Czułość słuchu nie idzie w parze z wielkością uszu – największe uszy w stosunku do reszty ciała ma fenek, zwany też lisem pustynnym, ale służą mu głównie do chłodzenia organizmu.

Czy wiesz że... Węże nie mają uszu, ale nie znaczy to, że są całkiem głuche. Szczątkowy aparat słuchowy znajduje się w ich kości szczękowej. Umożliwia im on słyszenie dźwięków o niskiej częstotliwości. Węże nie mogą jednak korzystać z dźwięku do komunikowania się ze sobą.

Szum w uszach - co może być przyczyną?

Lekarz Irena M. Wojtowicz